امروزه که صنعت خودروسازی به‌طور فزاینده‌ای جهانی شده است، تولیدکنندگان بزرگ کارخانه‌هایشان را در بیشتر مناطق دنیا از اتیوپی گرفته تا آذربایجان و حتی مناطق دورافتاده مستقر کرده‌اند. به همین دلیل کشورهای زیادی هستند که کارخانه خودروسازی دارند؛ اما خودروهای آنها بومی نیست و تحت لیسانس یکی از کارخانه‌های بزرگ است. برخی از آنها حتی از قطعات تولیدی شرکت مادر استفاده و صرفا خودرو را مونتاژ می‌کنند.با این حال هیچ فناوری و صنعتی به‌اندازه خودروسازی با غرور و هویت ملی در ارتباط نیست. به همین دلیل است که کشورهای زیادی تلاش می‌کنند خودروهای کاملا بومی تولید کنند که از صفر تا صد ساخت خودشان باشد. برخی از کشورها مثله رومانی مالزی مراکش کرواسی برزیل بلغارستان غنا تایلند از جمله کشورهایی هستند که کمتر کسی فکر میکند که خودرو سازی داشته باشند. اما به طور کل کشورهای دارای خودروسازی درجهان را میتوان به سه دسته تقسیم کرد :


 _ پیشرو و پرچم داران خودروسازی دنیا :

امریکا، ژاپن، کره، چین و اروپای غربی

یکی از مهم‌ترین عواملی که خودروسازی در اروپای غربی، امریکای شمالی، ژاپن و کره و چین را برتر از دیگر نقاط جهان نشان می‌دهد، وجود نهادهای قدرتمند علمی دارای دپارتمان‌های تخصصی است. پنج ناحیه‌ای که نام برده شد؛ عملا تمام خودروهای مدرن جهان را طراحی می‌کنند و البته، بیشترین سود این صنعت را می‌برند.دیگر نکته‌ی مهم در مناطق طراز اول خودروسازی دنیا، هزینه‌های میلیارد دلاری برای بخش تحقیق و توسعه (R&D) است. برندهای شاخص ژاپنی، کره‌ای، آلمانی، امریکایی و چینی، بخش بزرگی از سود فروش محصولات خود را، صرف امور فنی مهندسی می‌کنند تا در آینده، مدل‌های جدیدتر با فناوری بهتر تولید کنند.

_میانه‌روهای خودروسازی جهان:

 هند، تایلند آفریقای جنوبی برزیل و مکزیک

در رده‌ی دوم، کشورهایی قرار دارند که می‌توانند به گروه خودروسازان طراز اول جهان، تبدیل شوند. این مناطق، برای کسب فناوری، تولید محصولات عالی و نزدیک به سطح اول دنیا، تلاش می‌کنند. هند، افریقای جنوبی، مکزیک و نواحی محدودی از امریکایی لاتین، چنین شرایطی دارند. طی ۱۰ سال آینده، احتمال زیادی وجود دارد که سرمایه‌داران بزرگ جهان و خودروسازان شناخته‌شده، قطب جدیدی در هند، افریقای جنوبی یا امریکای لاتین بسازند.هزینه‌ی مقرون‌به‌صرفه برای انرژی، احداث کارخانه و حقوق کارگر، کشورهای رده‌ی دوم را مستعد رشد در خودروسازی نشان می‌دهند. همچنین، ثبات سیاسی موجود در اروپای شرقی، هند، افریقای جنوبی و مناطقی از امریکای لاتین مثل برزیل، اطمینان خاطر لازم برای جذب سرمایه‌گذران خودرو را فراهم می‌کند.

_ عقب‌‍مانده‌های خودروسازی دنیا:

 ایران، روسیه و افریقای مرکزی

در بازار جهانی، کشورهایی وجود دارند که تولیدکننده‌ی خودرو و قطعات متنوع محسوب می‌شوند؛ اما از نظر دست‌یابی به فناوری مدرن بسیار ضعیف هستند. محصولات این نواحی، کیفیت بسیار پایین دارند و البته، نشانه‌هایی از پیشرفت سریع در خودروسازی این کشورها، دیده نمی‌شود.ایران، از یک سو درگیر با تحریم‌های اقتصادی گسترده است و نمی‌تواند فناوری‌های سطح اول جهان را از برندهایی درجه یک، به‌دست آورد. از سویی گیر، سرعت پیشرفت در دانش بومی خودروسازی ایران، چنان کند و ناامیدکننده پیش‌ می‌رود که می‌توان مطمئن بود، جایگاه قعر جدولی این کشور در صنعت حمل و نقل دنیا، ثابت بماند.

دیگر کشور مهم در صنعت حمل و نقل دنیا، روسیه است. خودروسازی و قطعه‌سازی در روسیه، با جنگ اوکراین به فروپاشی گرایید. پیش‌تر، امیدهایی وجود داشت که این ناحیه، مشابه هند و برزیل، طی سال‌های آینده به کشوری صاحب فناوری در خودروسازی دنیا تبدیل شود؛ اما فرار سرمایه‌گذاران خارجی و برندهای مشهور دنیا از روسیه، شرایطی مشابه ایران برای بزرگ‌ترین کشور جهان فراهم کرد. حالا، خودروسازان چینی، از روسیه برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند و به‌زودی غالب کارخانه‌های روس، تبدیل به خطوط مونتاژ برای چینی‌ها می‌شوند.

حدود ۱۰ سال پیش بسیاری از کارشناسان، امیدوار به ظهور قدرت جدید خودروسازی دنیا در ترکیه بودند؛ اما ظاهرا این رویا فاصله‌ی زیادی با تحقق دارد. فضای باز سیاسی، آنچنان که برندهای برتر دنیا انتظار داشتند، در ترکیه فراهم نشد. همچنین تورم و عدم تعادل در اقتصاد این کشور، به وضوح دیده می‌شود. مجموع این شرایط، موانعی بزرگی برای تبدیل شدن ترکیه به قطب خودروسازی در سطح اول جهان هستند؛ هرچند که این ناحیه همچون سال‌های قبل، هنوز یکی از بهترین مناطق دنیا برای قطعه‌سازی است.

اما 10 کشوری که بیشترین خودرو را تولید و روانه بازار میکنند به ترتیب : { براساس آمار سال 2022 }

۱. چین

چین بیشترین تعداد خودرو در جهان را تولید می‌کند و ۲۸ درصد از کل تولید جهانی خودرو را در اختیار دارد.حتی صنایع قدرتمند خودروسازی ازجمله آمریکا و ژاپن هم از نظر میزان تولید نمی‌توانند با چین رقابت کنند. یک‌سوم تولید خودروهای سواری در جهان متعلق به چین است که تقریبا دوبرابر آمریکاست.

۲. ایالات متحده آمریکا

آمریکا دومین کشور از نظر تعداد خودروهای تولیدشده در جهان است و ۱۲ درصد از سهم بازار جهانی تولید خودرو را در اختیار دارد. با اینکه ازنظر تعداد خودروهای سواری کمتر از ژاپن و آلمان است، تقریبا بیشتر از هر کشور دیگری وسایل‌نقلیه تجاری تولید می‌کند.از گذشته جنرال موتورز، کرایسلر و فورد را به‌عنوان سه قدرت بزرگ می‌شناختند و پایگاه آنها، دیترویت، به موتورسیتی (شهر وسایل‌نقلیه موتوری) معروف بود.

۳. ژاپن

ژاپن با سهم ۱۰٫۵ درصد از کل تولید خودروهای جهان، رتبه سوم را در این فهرست به خود اختصاص داده است. این کشور از دهه ۱۹۶۰ که جای آلمان را گرفت، همواره یکی از سه تولیدکننده بزرگ خودرو در جهان بوده است. برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های آن یعنی هوندا و تویوتا در بورس آمریکا فهرست شده‌اند. این کشور در سال میلیون‌ها خودروی سواری و تجاری روانه بازار می‌کند.

۴. آلمان
نام آلمان با چند غول بزرگ خودروسازی دنیا گره خورده است. بی‌ام‌و، فولکس واگن و دایملر به‌تنهایی بخش عظیمی از تولید خودروهای این کشور را به خود اختصاص داده‌اند. آلمان تا اواسط قرن بیستم جزو سه تولیدکننده برتر خودرو در جهان بود، تا اینکه ژاپن از آن سبقت گرفت و رتبه چهارم به آلمان رسید. با این حال شاید با وجود شرکت‌هایی مانند بی‌ام‌و و دایملر مرسدس بنز، هیچ کشوری را ازنظر محبوبیت در خودروهای لوکس رقیب آلمان دانست. خودروسازی فولکس‌واگن هم که بزرگ‌ترین خودروسازی جهان است در این کشور قرار دارد که بازهم از برخی جهات آن را بی‌رقیب می‌کند.

۵. هند

هرچند خودروهای هند در آمریکا یا اروپا شناخته‌شده نیستند، چون برای ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت خود تولید می‌کند، تعداد خودروهای تولیدی آن زیاد است. به‌طوری که آن را در جایگاه پنجم قرار داده است. تقریبا ۸۰ درصد وسایل نقلیه تولیدی این کشور را خودروهای سواری و ۲۰ درصد آنها را خودروهای تجاری تشکیل می‌دهند.


۶. مکزیک

مکزیک غول صنعت خودروسازی در آمریکای لاتین است و ششمین کشوری است که بیشترین تعداد خودرو را در جهان تولید می‌کند. از این حیث حتی بالاتر از کره جنوبی قرار دارد. مکزیک جزو سریع‌ترین قطب‌های خودروسازی در جهان هم هست. به‌لطف موقعیت مکزیک به‌عنوان مقرون‌به‌صرفه‌ترین بازار کار آمریکای شمالی، تقریبا هر شرکت خودروساز بزرگ در جهان شعبه‌ای را در این کشور مستقر کرده است. بیشتر این خودروسازان صدها مدل از ماشین‌های خودشان را در کارخانه‌های مکزیک می‌سازند.

۷. کره جنوبی

این کشور یکی از مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین کشورها در صنعت خودروسازی جهانی است و صنعت خودروسازی آن جزو قوی‌ترین‌ها در آسیاست. شرکت‌های صاحب‌نامی مانند کیا، هیوندای و جنرال موتورز کره (دوو موتورز سابق) برندهای کره جنوبی هستند که بیشترین سهم از تولید خودروهای این کشور را بر عهده دارند. 

۸. برزیل

رشد کلی اقتصاد برزیل باعث تقویت صنعت خودروسازی این کشور شده است، به‌طوری که بخش خودروهای تجاری سنگین و سبک آن بعد از سال‌ها رشد کردند. بیشتر برندهای بزرگ، محبوب و جهانی خودروسازی در برزیل حضور دارند و در این کشور فعالیت می‌کنند. ازآنجاکه جزو پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شود، تقاضای زیادی برای خودرو دارد. به همین دلیل سالانه نزدیک به سه میلیون خودرو در این کشور تولید می‌شود.

۹. اسپانیا

اسپانیا یکی از ۱۰ تولیدکننده برتر خودرو در جهان و دومین خودروساز بزرگ اروپاست. از برندهای داخلی این کشور می‌توان به سِـات (SEAT)، جی‌تی‌ای اسپانو (GTA Spano) و هورتان (Hurtan) اشاره کرد. با این حال، شرکت‌های خارجی ازجمله دایملر ای‌جی، رنو، فورد، نیسان و فولکس واگن نیز کارخانه‌ها و تأسیساتی در آنجا دارند.

۱۰. فرانسه

فرانسه دهمین کشوری است که بیشترین خودروهای دنیا را تولید می‌کند. دو خودروساز اصلی فرانسه گروه پژو سیتروئن و رنو هستند و بیشترین سهم از خودروهای تولیدی این کشور را در اختیار دارند. حدود ۷۵ درصد از خودروهای تولیدی فرانسه در خارج از این کشور به فروش می‌رسد. ۱۰ درصد از جمعیت فرانسه به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در صنعت خودروسازی استخدام شده‌اند و از هر ۴ وسیله نقلیه‌ای که در اروپا فروخته می‌شود، حداقل یکی فرانسوی است.

جمع‌بندی

این ۱۰ کشور که در این فهرست از آنها یاد کردیم، بیشترین خودروهای جهان را تولید می‌کنند. بعد از آنها، به‌ترتیب تایلند، کانادا، روسیه، انگلستان و ترکیه جایگاه یازدهم تا پانزدهم را به خود اختصاص داده‌اند و ایران از این حیث در رتبه هجدهم قرار دارد. سایپا و ایران خودرو دو برند داخلی صنعت خودروسازی کشور هستند که به‌جز خودروهای خودشان، مدل‌های برندهای معروفی ازجمله هیوندای را هم تولید می‌کنند. صنعت خودروسازی ایران با مشکلات عمده‌ای مواجه است، به‌طوری که از نظر تعداد خودروهای تولیدی پایین‌تر از کشورهایی مانند تایلند و ترکیه قرار گرفته است.


به نظر شما چه عواملی باعث می‌شوند که صنعت خودروسازی کشور ما تا این اندازه با مشکل روبه‌رو باشد؟ لطفا در بخش دیدگاه‌ها، نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.